” Neden Plak ? ” diye sorduğunuzda birçok cevap var. Ancak Jack White bunu kısaca şöyle ifade ediyor: “Bir plakla ilgili en önemli deneyim, onu satın aldıktan sonra ne yaptığınızdır. Sonra romantizm başlar… Plak kokusu, özellikle ilk açtığınızda gelen koku… Farkına varmadan bir plak almak, bahsettiğim romantizmden uzaklaşıyor. Gerçekten romantik! Ama romantik bir cevap arıyorsanız Dave Barry’nin efsanevi sözüne dikkat edin; “Evrendeki dört ana madde ateş, su, toprak ve plak.” Kaset ve CD satışlarının giderek azalmasıyla romantizm nesnesi haline gelen plağın dönüşü efsanevi oldu. 2016 yılında rekor dışı satışlar 18 milyona ulaştı ve dünya çapında büyümeye devam ediyor. Plak satın alınacak çok yer var, fiyatlar tek tip değil. Plak nasıl alınır, nereden alınır, sorusunun cevabı yazımızda vermeye çalışacağız. Bir plak işine başlamayı düşünüyorsanız veya yeni başlıyorsanız, sizin için bazı ilginç ve önemli bilgileri bir araya getirdik.
Neden Plak ?
Müzik kalitesi: Bu gerçekten çok basit bir ekonomi. Plak severler her türlü müziği dinlemezler, yapay müzikten uzak dururlar ve ruhlarını besleyecek müzikleri seçerler. Sanatçı sınıfı grupları dinler, kendi şarkılarını yazar ve kendi enstrümanlarını çalarlar. Dolayısıyla bu kriterleri karşılayan müzikler genellikle plak mağazalarında bulunur. Bu mağazalarda Justin Bieber veya Miley Cyrus ile tanışamazsınız!
Ses Kalitesi: Üzgünüm ama bir plak hayranı olarak bu soru kesinlikle tartışmaya açık değil çünkü plaklar sanki şarkıcının kendisiymiş gibi canlı bir vokale sahip. . Sadece vinili bu kadar ünlü yapan sıcak, canlı Barry White tarzı maun sesinden bahsetmiyoruz, aynı zamanda kaydın genel versiyonunun her şeyden daha iyi olduğundan bahsetmiyoruz. . Dinlediğimiz müziklerin çoğu, radyodan çalınmak üzere sıkıştırılmış veya telefonlara ayarlanmış seslerden oluştuğu için kaliteleri düşmüş ve detay kaybolmuştur. Spotify, MP3 veya dinlediğiniz radyo olsun, gerçek sesi duyamazsınız! Bu nedenle diskte ses kaybı olamaz.
1880
İlk plakların ortaya çıkışı , ebonit ten üretilen ilk plaklar aşırı kırılgandı. 1890 lar da plastik malzemeye geçildi. 78 denilen dakikada 78,26 devirlik plaklar standart hale geldi. 16 lık denilen 16 devirli plaklarda bu tarihlerde ortaya çıktı fakat çok tutulmadı.
İlk hit olan plak
Columbia Records firmasının 1946 da çıkardığı
Frank Sinatra – The Voice of Frank Sinatra
1940’ların başında
Taş plaklar kullanılıyordu. Türkiye’de uzun süre Zeki Müren ve Müzeyyen Senar gibi taş plakların altın sesleri olarak anılan sanatçılar zevkle dinlendi. Taş plaklar gomalaktan yapılırken, hassas ve dayanıksız olduğu için yerini bugün hâlâ satışı devam eden pvc plaklara bıraktı.
33 / 45 / 78
Güncel pikaplarda 33’lük (12”) (LP) Türkiyede ilk çıktığında uzunçalar olarak adlandırıldı, ve 45’lik (7”) (Single) plaklar dinlenebilir. Bu sayılar rakamlar plağın dönerken dakikada attığı tur sayısı. Taş plaklar da ise 25’lik (10”) boyutunda. Taş plaklara genelde 4 dk. Kayıt yapılabiliyor, 45’liklerin 33 devir hızında çalanları da var nu sizi şaşırtmasın.
1980’ler de
CD ve arkasından DVD çıkınca plaklar bir süre dolaplara kaldırılsa da günümüzde iyi ses kalitesinin peşine düşen müzikseverler pikaptan dinlemeyi tercih ediyor. Cdler ve dvdler çabuk çizilmesinden dolayı ömrünü çabuk tamamladı.
Müziğin mevcut durumu, devasa bir içerik okyanusunda hayatta kalmaya çalışan eski ve yeni milyonlarca sanatçıyı içeriyor. Binlerce kişinin bu şekilde sıraya girdiği bir durumda müziğin bir an önce tüketilmesi gerekiyordu. Dijital ortam da bu duruma bir araç olarak kullanılmaktadır. Dijitalin kötü olduğunu söylemiyorum, aslında bağımsız sanatçıları desteklemek ve onlardan bir şeyler öğrenmek için harika bir yer. Ama müzik dinlemenin bir deneyim ve zaman alan bir uğraş olduğunu düşünüyorum… Aynı zamanda müziğin kayıplı dijital formatlarda duyulduğunda duygusunu kaybettiğini görüyorum. Öte yandan, bir kayda sahip olmak müziğe dokunmak gibidir. İç kapaktaki sözleri okuyun, albüm kapağına bakın, inanılmaz bir mutlulukla tüm müzisyenlerin bilgilerini gözden geçirin. Satın aldıktan sonra hayat arkadaşınız olabilecek bir kayıt formatıdır, bu nedenle çekiciliği hiç bitmez ve zamanla değeri arttıkça bir yatırımdır.
Neden plak?
ABD’de plak satış mağazalarında tek soruluk anket yapıldı.
Sonuçlar şöyle:
Dokunma hissi – % 15
Nostalji – %25
Ses kalitesi – %60
Plak ve dijital ses dalgaları nasıl ?
Plaktaki ses kalitesi ses dalgalarıyla daha net anlaşılabilir. Orijinale en yakıt ses plak sesidir. Orijinal ses dijitale aktarılırken kırılmalar ve dolayısıyla da tını kayıpları oluyor. Analog ses kaydedilince ses dalgası değişmeden dinleyiciye ulaşıyor.
Plak fiyatı neden artar?
Plak cenneti Discogs’a yazılan yazıya göre plağın az sayıda basılması, özel basım olması veya müzisyenin yakın zamanda vefat etmesi, plak satışı hızlandıran ve plağın değerini yükselten sebeplerden. Issız adam plağı 2222 adet basılmış, kısa sürede tükenmişti. Bir de böyle çok az sayıda basılan plakların ikinci el piyasası varki, ıssız adam plağı az basılmış 2222 adet, bulmanız çok zor tahmini fiyat aralığı 2500-5000 TL arasında.
“Nadir Plak” tanımı, birçok değişken tarafından şekillendirilir. Sadece eski olduğu için nadir olduğu anlamına gelmez. Koleksiyoncu ilgisi, söz konusu plağın farklı versiyonlarının bulunup bulunmadığı veya basım sayısı gibi faktörler bu konuda belirleyicidir. Fiyat aralığı da zamana göre değişen bir olaydır. İnternet platformlardaki açık artırmalar, müzisyenlerin mevcut popülaritesine artan ilgi ve plakların fiziksel durumu, nadir bulunan plakların fiyatlarının yükselmesine neden oluyor. Bir seçim yapmak istiyoruz iseniz. “En pahalı”, “Bulması en zor”, “En az basılı” gibi kriterlere dalmayın, ilk baskılara odaklanın.
NME’e göre en değerli plaklar
The Quarrymen, That’ll Be The Day (1958) – 150 bin dolar
2. Sex Pistols, God Save The Queen/No Feelings (1977) – 12.000 dolar
3. The Beatles, White Album double LP (1968) – 10 bin dolar
4. Queen, Bohemian Rhapsody/I’m In Love With My Car – 7 Inch Single (1978) – 7.500 dolar
5. John’s Children, Midsummer Night’s Scene/Sara Crazy Child – 7-inch single (1967) – 6.000 dolar
Discogs alarmı kurmayı hayal edenler heveslenmesin )
That’ll Be The Day’ and ‘In Spite Of All The Danger’ için istenen ücret £200,000 sorun fiyatı değil, plaktan bir tane var Paul McCartney nin elinde
“Dinlenecek plak 8 kondisyon olmalı”
Dönem baskılarda kondisyon çok önemli, plağın üzerindeki çiziklere göre kondisyonu belirleniyor, buna dikkat etmek gerekiyor. Plak en az 8 kondisyon olmak zorunda. 5-6 kondisyonlar dekorluk, 7-7,5 denilenle cızırtılı, 8 kondisyon dışındakiler pikapta atlama, zıplama, takılma, değişik ses gibi sorunlar yapabiliyor.
Türkiye’de En pahalı ve aranan plakları sıralaması yapmamız biraz zor oluyor, dönemsel olarak fiyatlar değişiyor.
Fikret Kızılok – Zaman Zaman Dönem basımına 20.000 Tl den aşağı bulamazken geçen ay 12.000 e almayı başardım.
Ajda Pekkan – Boş Sokak – (Fecri Ebcioğlu Sunar) – 33’lük plağına 10.000 civarında istiyorlar, fakat temiz kondisyon bulmaz çok zor
Moğollar / Moğollar – Plak aradığım bir plak, yeni baskısı çıktı, belki dönem baskısını bulabilir
Silüetler – Silüetler (1967) orijinal dönem baskıyı görmek nasip olmadı, 20.000 civarında istiyorlar, ya nasip
Bunların dışında Lp fiyatları tanınmış sanatçıların 250 Tl den başlayıp yukarı doğru tırmanıyor, iyi araştırma yapmalısınız, sadece internetten yaptığınız araştırmalarda yanılma payınız çok yüksek olacaktır, şimdiden hatırlatayım.
Gezin, sorun konuşun, eskicileri, antikacıları, hatta çöpten kağıt toplayanlara bile sorun, ben aldım